Blackout - potrzebne rzeczy

Nie chcemy zarabiać na strachu naszych klientów ani go podsycać, więc nie będziemy tu pisać, że blackout, czyli awaria zasilania, może wystąpić w każdej chwili. Warto jednak pamiętać, że brak prądu przydarza się gdzieś w Polsce praktycznie codziennie, a różna może być natomiast skala takich awarii i jej przyczyny.

Blackout: jak się przygotować (i co może być przyczyną)?

Wśród najważniejszych czynników potencjalnie mogących wywołać blackout w Polsce należałoby wymienić:

• obciążenie polskiego systemu elektroenergetycznego, rosnące w czasie upałów,  
• awarie lub wyłączenia bloków energetycznych, wynikające np. ze zbyt niskiego poziomu wody w rzekach, potrzebnej do chłodzenia elektrowni, ale też z planowych remontów,
• awarie linii przesyłowych i sieci dystrybucyjnych, powodowane przez zjawiska pogodowe (oblodzenie linii, silne wichury łamiące drzewa), sabotaż lub ataki terrorystyczne, albo sąsiada, który wjechał samochodem w słup z transformatorem,
• burze słoneczne i impulsy elektromagnetyczne (EMP).

Jak widzimy, zagrożone awariami są nie tylko elektrownie, lecz także sieci elektroenergetyczne. Ale czasem brak prądu powoduje coś tak prozaicznego, jak nieopłacony na czas rachunek za prąd. Szczęśliwie jesteśmy w takiej sytuacji, że większość polskich bloków energetycznych zasilanych jest węglem kamiennym lub brunatnym, a zatem niewielkie jest ryzyko wstrzymania ich pracy z powodu braku paliwa. 

Powyższe zestawienie wskazuje, że na dostawach energii mocne piętno może odcisnąć pogoda. Długotrwała susza oraz upały obniżą poziomy wód w rzekach i zwiększą zapotrzebowanie na prąd. Z kolei mroźna zima może zwiększyć zapotrzebowanie na prąd do celów grzewczych, gdy ludzie zaczną się dogrzewać przenośnymi elektrycznymi grzejnikami.  

W skali pojedynczego domu nie da się tych czynników wyeliminować, można jednak zgromadzić rzeczy przydatne na blackout i przetrwać awarię zasilania z mniejszą liczbą problemów. W tym celu chodzi nie tylko o zapewnienie awaryjnego źródła prądu (np. agregat prądotwórczy lub składany panel fotowoltaiczny), lecz także zadbanie o to, by dało się zaspokoić życiowe potrzeby rodziny bez dostaw energii elektrycznej.

Mieści się tutaj nie tylko ogrzewanie domu działające bez prądu, lecz także zapas wody, możliwość jej dostarczenia i uzdatnienia bez użycia energii elektrycznej, awaryjna toaleta czy źródło ciepła do przygotowywania posiłków niezależne od prądu i gazu. W domu musimy zapewnić ciepło oraz warunki higieniczne, pomimo przerw w dostawie prądu. Przestanie działać nie tylko ogrzewanie elektryczne, lecz także podajniki w kotłach centralnego ogrzewania oraz pompy obiegowe w instalacjach CO. Cóż z tego, że piecyk gazowy działa na gaz, jeśli gazu zabraknie? To źródło ciepła wysiądzie także przy braku prądu, ze względu na elektronikę sterującą oraz wbudowane zabezpieczenia. 

Jeśli chodzi o miasta, sieci ciepłownicze również mogą nie funkcjonować w przypadku braku prądu. Przydadzą się więc też ciepłe ubrania. Zresztą tu chodzi nie tylko o mieszkańców bloków. W domach jednorodzinnych na wsi też warto zaopatrzyć się w ciepłą odzież na taką ewentualność. 

O rzeczach bardziej oczywistych, jak przechowywanie żywności bez użycia prądu (niedziałająca lodówka i zamrażarka) czy oświetlenie pomieszczeń nawet nie ma co wspominać. Zresztą brak prądu pod kątem oświetlenia jest dość prosty do rozwiązania, wystarczy latarka i zapas baterii. 

Kierunek jest prosty: musimy zadbać o to, by nie polegać na dostawie prądu w celu zaspokajania potrzeb naszej rodziny. Poważna elektroenergetyczna awaria systemowa (choć niekoniecznie powinniśmy obawiać się aż tak poważnego scenariusza), ale także nieostrożny operator koparki, mogą spowodować brak zasilania naszego domu nawet na wiele dni.

Blackout: co przygotować?

Poniżej przedstawiamy krótką listę rzeczy, które warto mieć w domu w przypadku braku prądu. Oczywiście nie jest to pełna lista, a jedynie dobry punkt wyjścia. Więcej na ten temat znajdziesz w artykule o 10 najpotrzebniejszych rzeczach na blackout, opublikowanym na naszym blogu.

Awaryjna kuchenka na gaz, spirytus lub inne paliwo ciekłe jest na miejscu pierwszym, ponieważ posłuży do przygotowywania posiłków, zagotowania wody na herbatę albo do przyrządzenia mleka modyfikowanego, ale też do przygotowania wody użytkowej do umycia ciała lub prania. Oczywiście do kuchenki również warto mieć zapas paliwa. Brak prądu wstrzyma przecież też pracę stacji benzynowych i sklepów! Więc jeśli będzie to na przykład turystyczna kuchenka gazowa, trzeba mieć do niej zapas kartuszy.

Gdy nie będą działać wodociągi, niezbędny jest sprzęt do uzdatniania wody, na przykład survivalowe (turystyczne) filtry do wody. Chodzi o to, by usunąć z wody zagrażające naszemu zdrowiu zanieczyszczenia, na przykład bakterie oraz chorobotwórcze pierwotniaki. Warto pamiętać o prostej metodzie dezynfekcji wody pitnej za pomocą gotowania, choć elektryczny czajnik nie będzie działać w czasie przerwy w dostawie prądu. ;)

Zapas żywności niewymagającej gotowania również będzie przydatny w takiej sytuacji. Ale pełną listę produktów z kategorii żywność na trudne czasy znajdziesz u nas w sklepie w osobnej sekcji. Zapasy jedzenia na wypadek blackoutu powinny też przynajmniej w części nie wymagać warunków chłodniczych, aby nie zepsuły się, gdy energia elektryczna przestanie zasilać lodówkę. Dobrze, by część produktów była o długiej dacie przydatności, dzięki czemu te zapasy żywności łatwiej i taniej będzie wymienić na nowe. 

Bez prądu nie działają też terminale do kart płatniczych oraz łączność z bankami. W sklepie zakupy zrobimy zatem raczej tylko za gotówkę. Kasy fiskalne powinny działać przynajmniej na początku blakckoutu, muszą mieć bowiem (to wymóg wynikający z przepisów) awaryjne zasilanie. 

Czy trzeba wspominać, że na brak energii przyda się zapas też i innych podstawowych produktów, jak mydło, papier toaletowy i leki przeciwbólowe? ;) 

Jak przygotować się na blackout na dużym obszarze?

Gdy system elektroenergetyczny ulegnie awarii na większym obszarze, powyższe uwagi w zasadzie pozostają słuszne. Trzeba będzie jednak spojrzeć na problem szerzej i uwzględnić także pośrednie skutki utrudnień w dostawach prądu. Brak prądu na większym obszarze może spowodować panikę i zamieszki, w tym na przykład plądrowanie sklepów. Zdesperowani ludzie mogą szukać niekonwencjonalnych metod, by zaspokoić swoje potrzeby życiowe.

Przywracanie zasilania może trwać dłuższy czas, jeśli awaria obejmie większą powierzchnię kraju. Im więcej elementów systemu będzie musiało być naprawione, tym dłużej będzie to trwało. Być może bezpieczniej będzie przeczekać ten czas poza miejscowościami dotkniętymi skutkami awarii. A przynajmniej z dala od najpoważniejszych przypadków zamieszek i ludzkiej paniki. Z drugiej strony, to właśnie miejsca o dużym zagęszczeniu ludności będą miały przywracane zasilanie w pierwszej kolejności.

Trudno oceniać, czy Polsce grozi brak prądu, blackout na większym obszarze. Nie podejmujemy się zgadywać, na ile jest to realnym zagrożeniem, radzimy jednak być przygotowanym do sprawnego i bezpiecznego opuszczenia domu, co przyda się zarówno w takim scenariuszu, jak i przy pożarze. Jeśli planujemy skorzystać z samochodu, musi być zawsze zatankowany przynajmniej do połowy, ponieważ najprawdopodobniej stacje benzynowe nie będą prowadziły sprzedaży paliwa. Warto uwzględnić ewentualne korki, gdy sygnalizacja świetlna nie będzie działać. 

W takim scenariuszu kluczowe jest zachowanie spokoju. Będzie to łatwiejsze, gdy zawczasu się przygotujemy! Jak najbardziej można i warto przygotować się na blackout.

Takie zdarzenie lepiej przeczekać z dala od ludzi. ;)

Rozwiązania doraźne, o których nie można zapominać

Do oświetlenia domu w razie przerwy w dostawie prądu oczywiście warto mieć latarki + zapasowe baterie oraz świece (wszystkie rozwiązania służące oświetleniu i wytwarzaniu energii mamy zgrupowane w kategorii Energia i światło). Ale i latarka w telefonie komórkowym, skierowana na sufit, będzie dobrym rozwiązaniem, które wystarczy do oświetlenia pokoju. Ta ilość światła zabezpieczy nas przed nastąpieniem na klocek LEGO na podłodze w środku nocy. A ponieważ telefon zawsze mamy w łatwo dostępnym miejscu, będzie nam łatwo skorzystać z niego w sytuacji kryzysowej.

Czy trzeba w tym miejscu wspominać, że w domu powinien być przynajmniej naładowany powerbank? Telefon do działania wymaga prądu, a blackout może przydarzyć się, gdy właśnie podłączymy telefon do ładowarki. Przez pierwszych kilka godzin awarii można spodziewać się, że komórkowe stacje przekaźnikowe będą funkcjonować, co pozwoli na nawiązanie łączności z bliskimi tą drogą. 

Doskonałym awaryjnym źródłem energii w razie awarii prądu może być samochód. Ma silnik i alternator, więc może wytwarzać energię elektryczną podobnie do agregatu prądotwórczego, choć przy mniejszej mocy. Wystarczy tylko do niego dokupić przetwornicę 12/230, by zamienić prąd stały z samochodowej instalacji na prąd przemienny, wymagany do zasilania domowych urządzeń. Naturalnie, to rozwiązanie nie wystarczy, by zasilić cały dom jednorodzinny. Ale wystarczy dla pojedynczych, małych, kluczowych elektrycznych urządzeń. 

Warto zauważyć również, że samochód może służyć do zasilania radia (często będącego już na wyposażeniu pojazdu, więc niekoniecznie trzeba od razu kupować radio tranzystorowe), ładowania małych urządzeń przez gniazdo zapalniczki, ale także do zasilania awaryjnej metody łączności, jaką jest CB radio. 

Doraźnie samochód jest również źródłem ciepła, co pomoże na brak ogrzewania w domu. W razie upałów można skorzystać z zamontowanej w nim klimatyzacji.

Wniosek jest prosty: wiele rzeczy, które mamy już teraz, pomoże nam poradzić sobie z brakiem prądu! Nie musimy się od razu rzucać do sklepów i kupować agregaty prądotwórcze, by mieć je na ewentualność tej kryzysowej sytuacji. ;)