Koc termiczny: jak działa?

Koc termiczny, zwany także kocem awaryjnym, ratunkowym albo folią NRC, jest specjalnym rodzajem folii zaprojektowanym, aby zapewnić ciepło i izolację termiczną w sytuacjach awaryjnych i ekstremalnych. Chodzi m.in. o wypadki, katastrofy naturalne, czy sytuacje zagrożenia życia na świeżym powietrzu. Jest szczególnie przydatny w sytuacjach, gdy osoba poszkodowana jest narażona na zimno, co wiąże się z ryzykiem hipotermii.

Taki koc awaryjny rozwiązanie tymczasowe, jednorazowego użytku, które nie może w dłuższej perspektywie zastąpić tradycyjnego koca czy śpiwora, ale doraźnie zmniejsza utratę ciepła z organizmu.

Warto kupić koc termiczny do każdego posiadanego zestawu przetrwania.

Czym jest koc termiczny?

Technicznie rzecz ujmując, koc termiczny składa się z trzech warstw cieniutkiej folii. Można w uproszczeniu powiedzieć, że to kawałek metalizowanego tworzywa sztucznego.

Po srebrnej stronie koca termicznego mamy przezroczystą folię wykonaną z polietylenu (PE). To tworzywo znamy m.in. z pojemników na żywność.

W środku mamy odbijającą światło i promieniowanie podczerwone folię aluminiową. To właśnie warstwie aluminium koc zawdzięcza srebrny kolor.

Z kolei złota strona swoją barwę zawdzięcza brązowemu odcieniowi tworzywa sztucznego PET (poli(tereftalanu etylenu)). To tworzywo znamy z produkcji butelek do napojów.

Koc termiczny - zastosowanie

Koc ratowniczy, inaczej koc ratunkowy, wykorzystuje się głównie, aby zatrzymywać ciepło uciekające z ciała osoby poszkodowanej. Taka cienka płachta służy jako doraźne okrycie, zmniejszając ilość ciepła wypromieniowywanego przez człowieka. Pozwala to spowolnić wychłodzenie organizmu. Dodatkowo chroni też przed deszczem i śniegiem.

Osoby przygotowujące się na trudne czasy docenią i inne zastosowania. Kocem termicznym można docieplić wnętrze pokoju w nieogrzewanym (wskutek awarii) domu. Zawieszenie go w oknie zmniejszy ilość traconego ciepła. Można go zawiesić po zewnętrznej stronie, aby pokoje mniej się nagrzewały od słońca. Koc ratowniczy w tym przypadku odbija promienie słoneczne, nie pozwalając im dotrzeć do pokoju. To poprawia komfort termiczny i zmniejsza ilość energii zużywaną przez wentylator lub klimatyzację.

Oczywiście trzeba też wspomnieć o zastosowaniach koca ratunkowego w survivalu. Można go użyć jako awaryjnego poncho przeciwdeszczowego (po zrobieniu dziury na głowę), do ocieplenia i doszczelnienia (głównie przed opadami) awaryjnego chronienia. Jak dobrze wiemy, zgodnie z zasadą trójek jednym z najważniejszych zadań w sytuacji awaryjnej jest przeciwdziałanie wychłodzeniu organizmu.

Folia NRC: co oznacza ten skrót?

Skrót NRC pochodzi od miejsca, w którym stworzono koce termiczne, czyli National Research Corporation w USA. Proces ich wymyślania był wieloetapowy i zaangażowane w niego były różne podmioty, co dobrze podsumowuje ten arcyciekawy artykuł ze strony NASA.gov na temat historii koców termicznych.

Sama National Research Corporation powstała w latach 40. ubiegłego wieku, założył ją fizyk Richard S. Morse z MIT w Cambridge. To NRC odpowiedzialna jest m.in. za próżniowe odwadnianie produktów spożywczych (liofilizację), a jednym z pierwszych komercyjnych zastosowań tego rozwiązania było zaopatrywanie armii w sproszkowane antybiotyki oraz koncentraty soków do rozcieńczania sprzedawane pod marką Minute Maid.

Jak działa koc termiczny?

Jednym z mechanizmów przekazywania ciepła jest promieniowanie. Każdy obiekt wypromieniowuje trochę energii w formie promieniowania podczerwonego (cieplnego), a efekt ten wykorzystywany jest do pomiaru temperatury za pomocą kamer termowizyjnych.

To promieniowanie można bardzo prosto odbić i posłużyć może w tym celu dowolna odbijająca powierzchia: kawałek wypolerowanej blachy, albo właśnie warstwa cieniutkiej, aluminiowej folii. Folia izotermiczna, inaczej folia nrc, ma w sobie właśnie taką warstwę folii aluminiowej.

Koc termiczny w bardzo niewielkim zakresie chroni przed ucieczką ciepła na drodze przewodzenia, czyli wtedy, gdy dotykamy do jakiegoś zimnego obiektu. Folia termiczna nie pomoże, jeśli ktoś leży na zimnych noszach albo zimnym betonie czy trawie. Aby zminimalizować tę utratę ciepła, trzeba poszkodowanego ułożyć na grubej warstwie izolacyjnej, jak karimata, kilka warstw ubrań albo warstwa liści. Na taką warstwę izolacyjną kładziemy drugi koc ratunkowy, co zabezpiecza przed wilgocią.

Koc termiczny: którą stroną?

Koc ratunkowy, folia życia, ma zazwyczaj dwie strony: srebrną i złotą. Różnią się one między sobą nieznacznie parametrami w zakresie zdolności do odbijania promieniowania podczerwonego.

Różnica ta wynika z tego, że po dwóch stronach użyte jest inne tworzywo (PE po stronie srebrnej, PET po złotej), co wpływa na ilość promieniowania absorbowanego w warstwie tworzywa. Im więcej zostanie tu zaabsorbowane, tym mniej odbije warstwa aluminium.

Srebrna strona koca termicznego jest pod tym kątem minimalnie lepsza, więc idealnie byłoby:

• jeśli poszkodowany wymaga schłodzenia (nie chcemy, aby się nagrzewał od promieniowania słonecznego), okrywamy go złotą stroną folii nrc w kierunku ciała,

• jeśli poszkodowany wymaga ogrzania (chcemy zapobiec utracie ciepła), okrywamy go srebrną stroną w kierunku ciała.

W praktyce jednak różnice są zbyt małe, by miało to praktyczne znaczenie. Znacznie większe znaczenie ma ucieczka ciepła w stronę zimnego gruntu, jeśli poszkodowany leży na ziemi.

Zastosowanie koca termicznego

Koc termiczny jest lekki i łatwy do przenoszenia, po spakowaniu zajmuje niewiele miejsca, więc jest idealnym narzędziem awaryjnym w zestawach ratunkowych i podręcznych, codziennych (EDC).

Jest to rozwiązanie jednorazowego użytku. Zazwyczaj ulega on uszkodzeniom, głównie rozdarciom. Jest bowiem dość delikatny.

Użycie folii nrc jako czegoś, co ma zastąpić śpiwór, będzie bardzo utrudnione. Nie powstrzymuje ucieczki ciepła na drodze przewodzenia. Co więcej, z powierzchni skóry odparowuje pot i wilgoć, która będzie się skraplać po wewnętrznej stronie folii nrc i może przemoczyć ubranie.

Można używać jej jako docieplenia do śpiwora, ale tu też skraplanie pary wodnej może mieć kluczowe znaczenie. Odpowiednio skrojona folia bywa oferowana jako śpiwór ratunkowy, mamy kilka tego typu produktów w naszym sklepie. Mamy nawet namiot-tunel wykonany z tej folii! Te produkty znajdziesz w dziale Schronienie naszego sklepu.

Kolejne zastosowanie folii awaryjnej to zbieranie deszczówki. Rozpięta między drzewami będzie w stanie zbierać wodę opadową ze sporego kawałka przestrzeni. Warto ukształtować folię tak, by woda od razu spływała do naczynia, na przykład wiadra, a nie żeby zbierała się na środku folii. Jeśli bowiem folia nrc zostanie przedziurawiona (spadającą gałęzią), stracimy całą zebraną wodę!

Koc termiczny możemy użyć by odbijać promienie słoneczne na dużej powierzchni. Przy odrobinie wysiłku można sygnalizować nim nasze położenie, niczym ogromnym lusterkiem sygnałowym.

Koc termiczny – jak używać?

W dużym skrócie:

• okryć poszkodowanego w jak największym stopniu, owijając go ze wszystkich stron,

• zadbać o izolację od gruntu,

• pamiętać, że jest to rozwiązanie doraźne, które nie zapewnia ogrzania ani chłodzenia osobie poszkodowanej, a tylko zmniejsza stratę (uzysk) ciepła.

A gdzie można kupić koc termiczny? Oczywiście w naszym sklepie! Warto mieć go na wszelki wypadek na wyposażeniu apteczki samochodowej i tej, którą zabieramy na wycieczki.

W jakiej sytuacji nie należy używać koca termicznego?

Koc termiczny jest narzędziem, które warto umieć używać w sposób efektywny. Brak wiedzy na ten temat może sprawić, że jego zastosowanie będzie nieskuteczne lub niebezpieczne.

Folia nrc jest świetnym rozwiązaniem, ale nie pomoże komuś, kto już jest mocno wychłodzony. Nie należy zakładać, że jako jedyne rozwiązanie znacząco poprawi sytuację. W dłuższej perspektywie czasowej, nie zabezpieczy przed wychłodzeniem organizmu ani go nie ogrzeje.

Nie należy używać koca termicznego w obecności ognia lub źródła otwartego ognia. Koc termiczny jest zazwyczaj wykonany z materiałów łatwopalnych, dlatego nie należy go używać w pobliżu ognia i iskier.

Użycie koca termicznego ogranicza wymianę powietrza. Okrycie nim szczelnie osoby może prowadzić do zwiększenia stężenia dwutlenku węgla (CO2) i stwarzać zagrożenie zatruciem. Nie wolno szczelnie okrywać folią życia całego namiotu, bo to utrudni usuwanie CO2.

Skąd wzięła się folia termiczna?

Opisane to zostało całkiem dobrze w podlinkowanym wyżej artykule w serwisie NASA.gov. Otóż folia nrc została zaprojektowana po to, by chronić sprzęt w przestrzeni kosmicznej przed przegrzewaniem. Sprzęt ten narażony jest na oddziaływanie ciepła pochodzącego z promieniowania słonecznego. Promieniowanie docierając do powierzchni podzespołu ogrzewa go.

Koc termiczny umieszczony w charakterze osłony odbija promienie słoneczne i powoduje, że chroniony obiekt w mniejszym stopniu się nagrzewa.

W formie, w jakiej znamy go wcześniej, pojawił się w połowie lat 60. Wcześniejsze próby obejmowały użycie warstwy metalizowanej oraz warstwy tkaniny z włókna szklanego, co oczywiście wiązało się z większą masą.

Koc termiczny (folia nrc): ile waży?

Oferowany u nas w sklepie koc ratowniczy polskiego producenta KOR-AN Converting waży ok. 60 g, co przy wymiarach 1,6 x 2,0 m daje 19 g/m2.